Met Hollanders kan je goed handel drijven. Goed volk, al hebben ze wel vreemde opvattingen over drugs en homoseksualiteit. Veel Russen denken volgens correspondent Joost Bosman overwegend positief over Nederland. Al is het beeld van Nederland wel negatiever geworden door de nasleep van de ramp met vlucht MH17 in juli 2014.
Bosman is nu een jaar of vijf freelance correspondent in Moskou. Hij schrijft onder meer voor Het Financieele Dagblad en het Algemeen Dagblad. Sinds MH17 is zijn Nederlandse nationaliteit regelmatig aanleiding voor verhitte debatten. ‘“Wie heeft het volgens jou gedaan?” vragen veel Russen aan me. En als ik vervolgens zeg dat het vermoedelijk pro-Russische rebellen zijn geweest, breekt de orkaan los. Zij denken namelijk dat ze niks verkeerd hebben gedaan, want dat is het verhaal dat ze voorgeschoteld krijgen in de Russische media. De Oekraïners zitten achter de aanslag!’
Dat de Nederlandse reputatie is gekelderd, is ook duidelijk te merken in de Russische media, vertelt Bosman. ‘Ze grijpen de laatste jaren alle kansen aan om Nederland te kakken te zetten.’ Bosman kwam onlangs zelf terecht in zo’n media-shitstorm. Naar aanleiding van Datsja-gate en het aftreden van Halbe Zijlstra was hij te gast in een Russische talkshow. Bosmans pogingen om nuance te brengen in de discussie – het aftreden van Zijlstra toonde immers het zelfcorrigerende vermogen van de Nederlandse democratie – hadden op televisie weinig succes. ‘Je merkt dat ze niet willen luisteren naar dat soort argumenten, dat ze Nederland hoe dan in een kwaad daglicht willen stellen.’
Is er dan geen vrije pers die een genuanceerder beeld brengt over Nederland en het MH17-onderzoek? Nauwelijks, stelt Bosman uit. ‘Novaja Gazeta is een van de weinige onafhankelijke kranten. Het gros van de media volgt de lijn van het Kremlin: Oekraïne zit achter de MH17-ramp en er bestaat geen georganiseerd dopingprogramma in de Russische sport. Officieel is er persvrijheid in Rusland, maar in de praktijk niet.’
Waarom media dan toch pro-Poetin zijn? ‘Omdat je als krant het risico loopt problemen te krijgen als je een kritisch stuk over het Kremlin schrijft. De leverancier van krantenpapier wil opeens niet meer meewerken, of de eigenaar van je redactiepand voert opeens een fikse huurverhoging door. Het zakenleven heeft namelijk ook allerlei banden met het Kremlin. De censuur is hier heel subtiel.’
