Historisch archief The Black Archives vult de geschiedenis aan met een zwart perspectief. Want wie die geschiedenis kent, kan beter oordelen over de wereld van nu.
Door: Laila Frank | Fotografie: Marius Hille Ris Lambers
Medeoprichter Miguel Heilbron: “Het dominante debat in onze samenleving is gebouwd op een Europees perspectief, gezien vanuit witte mensen. Dat perspectief zie je vrijwel overal terug; in het onderwijs, de media, in archieven en erfgoedinstellingen. Met The Black Archives laten we zien dat het waardevol is om dat beeld aan te vullen met andere perspectieven. Zo krijg je een completer beeld van de geschiedenis en van het heden. Veel van de discussies die nu spelen in ons land, kan je niet begrijpen zonder kennis van die geschiedenis en de boeken die we in The Black Archives hebben liggen.”
“Het ‘Zwartboek Gesloten Wijken’ bijvoorbeeld; op de voorkant van dit document uit de jaren ’70 prijkt in hoofdletters het woord ‘apartheid’. Destijds werd in veel steden op basis van afkomst bepaald waar mensen mochten wonen: niet te veel gastarbeiders in deze wijk! Of: in deze wijk mogen geen mensen van niet-Nederlandse afkomst gehuisvest worden. Als je die geschiedenis kent, snap je de segregatie in steden in Nederland ook beter. Dat is niet iets van nu: dat is historisch zo gegroeid. De discussie rondom Zwarte Piet net zo goed; het verzet daartegen is geen oprisping. Al sinds de jaren ’50 is er verzet, laten de archieven zien. De collectie toont ook hoe racistische beelden honderden jaren zijn gepropageerd en hebben doorgewerkt in bijvoorbeeld populaire cultuur en in de wetenschap. Gloria Wekker noemt het ons cultureel archief: die beelden zijn honderden jaren ingeprent, die verdwijnen niet zomaar uit ons systeem.”
“Drie jaar geleden begonnen Jessica de Abreu, Mitchell Esajas, Thiemo Heilbron en ik met de boekencollectie van Waldo Heilbron. De duizenden boeken die hij tijdens zijn leven verzamelde, zijn aangevuld met privécollecties en de archieven van Vereniging Ons Suriname, een van de eerste zwarte zelforganisaties in Nederland. Het is een rijke bron aan zwarte historie. We zijn trots op wat we hebben neergezet: we voegen een perspectief toe aan het publieke discours. We werken aan lesmateriaal voor het onderwijscurriculum, met de Correspondent en FunX brengen we verhalen uit de geschiedenis van het archief, we leiden hier allerlei groepen rond en organiseren tentoonstellingen. Overal kijken we waar we perspectieven van zwarte mensen naast het witte perspectief kunnen plaatsen. Mensen scharen The Black Archives snel onder het kopje ‘activisme’, heb ik gemerkt. Maar wij zijn een kennisinstituut – precies zoals de Anne Frank Stichting en het Wereldmuseum dat bijvoorbeeld ook zijn.“
“De situatie in Nederland is urgent: de kansenongelijkheid tussen wit en zwart is enorm. Onderzoek na onderzoek wordt weer aangetoond dat de kansen voor niet-witte mensen ongunstiger zijn: in het onderwijs, op de arbeidsmarkt, in ons rechtssysteem. Toch wordt op verschillende niveaus, tot aan de regering toe gezegd: ‘mensen moeten zich maar invechten, tegen discriminatie kunnen we niets doen’. De geschiedenis en achtergronden van racisme en discriminatie doe je daarmee tekort. Maar verandering begint bij bewustzijn; daar dragen wij met The Black Archives aan bij.”
Miguel Heilbron
Leeftijd 36
Is medeoprichter van historisch archief The Black Archives
Wil een zwart historisch perspectief in het maatschappelijke debat
Vindt dat je niet kunt oordelen zonder de geschiedenis te kennen
