Bernie-hoofdredacteur Floris Müller noemt de Amerikaanse verkiezingen teleurstellend. Joe Biden is niet de progressieve kandidaat waar zoveel jonge democraten op hopen. Hij is bovenal wit, man en hoogbejaard; niet écht een weerspiegeling van de verjongende diverse Amerikaanse bevolking.
Het waren bijna vijf zenuwslopende dagen. Maar nu is eindelijk een winnaar bekend in de Amerikaanse verkiezingen. Democraat Joe Biden mag zich de 46e president van de Verenigde Staten noemen. Het werd nog even flink spannend in zogenoemde swing states (staten zonder duidelijke republikeinse of democratische voorkeur) na een aanvankelijke voorsprong voor Donald Trump en een inhaalslag van zijn opponent met stemmen die vooral via post zijn binnen gekomen. Maar nu lijkt het toch zeker dat de populistische president in januari na vier jaar het Witte Huis weer verlaat voor zijn gouden wolkenkrabber-appartement in Manhattan.
Feestende democraten noemen de overwinning van hun kandidaat een ‘herstel van redelijkheid’, al erkennen zij ook meteen dat er behoorlijk wat werk aan de winkel is om de enorme tegenstellingen in het land te overkomen. De meest positief gezinde republikeinen – diegenen die niet meegaan in het streven van de president om de stemmingen in de rechtszaal te bevechten – zullen de uitslag van de verkiezingen komende weken op zijn minst duiden als ‘een overwinning voor democratie’; in vrije verkiezingen heb je altijd de kans dat het volk met jouw kandidaat afrekent.
Stem van bedrijven
Ik deel dat positivisme niet. De strijd van afgelopen half jaar heeft duidelijk gemaakt dat Amerika meer dan ooit verdeeld is: in rijk en arm, in wit en zwart, in noordelijke- en zuidelijke staten. Tegelijkertijd blijkt de democratie in de VS in de greep van het grote geld. Nog nooit werd zoveel geld uitgegeven door democraten en republikeinen in het gigantische mediacircus; bijdragen die al lang niet meer in meerderheid komen van betrokken burgers, maar van grote bedrijven die hun belangen in het beleid van de nieuwe president willen veilig stellen.
Niet alleen Trump is verliezer in deze verkiezingen. Maar ook de groeiende progressieve stroming in Amerika. Voor de tweede keer, nadat Bernie Sanders in 2016 door de Democratische partij buitenspel werd gezet. Van de 22 democratische kandidaten voor de belangrijke post, is uiteindelijk een van de meest conservatieve verkozen tot president.
Witte grijsaards
Waar overal in de democratische wereld jonge, vooruitstrevende politici opstaan en als leider gekozen worden, blijft de Amerikaanse macht – ondanks een verjonging van het land – een spel van witte grijsaards. Joe Biden is 77 jaar. Zijn republikeinse gesprekspartner, de meerderheidsleider in de senaat Mitch MccConnell viert binnenkort zijn 79everjaardag. Democraat Nancy Pelosi mag dan wel de eerste vrouw zijn als leider van het Huis van Afgevaardigde, ook zij is al 80. De gemiddelde leeftijd van de leden van het Hooggerechtshof, het college van hoogste rechters in het land, ligt midden vijftig. Daarbij zouden progressieve veranderingen van afgelopen jaren, met de benoeming van de rechtse jurist Amy Barrett enkele dagen terug, teruggedraaid kunnen worden.
Verdeeldheid blijft bij democraten
Biden zal zich inzetten voor het noodzakelijke herstel van de middenklasse, het overkomen van sociaaleconomische verschillen en het klimaat (allereerst met het heraansluiting bij het Akkoord van Parijs). Maar zijn beleid zal nooit zo ver gaan – of kunnen gaan omdat het geblokkeerd wordt door een onwelwillende senaat – als dat een groeiende groep jonge, vooruitstrevende kiezers wenst. Daarmee is de onrust in de democratische partij – ondanks een ogenschijnlijke eensgezindheid na de overwinning, nog lang niet voorbij. En die onrust zal worden blijven gebruikt door republikeinen in hun aanvallen op de president en zijn partij.
